Bæjarstjórn Akraness sendi í október s.l. erindi til Hvalfjarðarsveitar – þar sem lagt var til að sveitarfélögin settu saman stýrihóp sem tæki saman eða léti taka saman greiningu óháðs aðila á kostum og göllum þess að sveitarfélögin sameinist.
Sveitarstjórn Hvalfjarðarsveitar tók erindið fyrir á fundi þann 26. nóvember s.l. og var erindinu hafnað.
Fundargerð bæjarráðs Akraness frá 27. nóvember kemur fram að ráðið harmi ákvörðun sveitarstjórnar Hvalfjarðarsveitar. Þar kemur eftirfarandi fram:
„Við teljum að slík athugun hefði getað orðið fagleg, gagnsæ og til hagsbóta fyrir íbúa beggja sveitarfélaga – án þess að fyrir lægi ákvörðun eða skuldbinding um sameiningu. Við teljum að niðurstöður frá óháðum aðila um kosti og galla sameiningar ásamt kynningu fyrir íbúa hefði getað veitt íbúum beggja sveitarfélaga mikilvægar upplýsingar til að vita hvaða þýðingu sameining hefði. Sérstaklega hefðu slíkar upplýsingar getað orðið gagnlegar fyrir íbúa áður en gerð yrði viðhorfskönnun um hug íbúa til sameiningarmála, eins og fram kemur í bókun sveitarstjórnar að til standi að gera samhliða sveitarstjórnarkosningum á komandi vori.
Eins og fram kom í okkar erindi var markmið okkar að hefja opið og málefnalegt samtal, sérstaklega í ljósi þeirra breytinga á sveitarstjórnarlögum sem nú eru til kynningar í samráðsgátt stjórnvalda. Breytingarnar fela m.a. í sér:
– Skýrari reglur um að kostnaðarskipting byggi á raunkostnaði við þjónustu í hverju sveitarfélagi.
– Heimild til handa því sveitarfélagi sem veitir þjónustu að reikna sérstakt álag vegna veittrar þjónustu.
Ljóst er að þessar breytingar munu hafa áhrif á núverandi þjónustusamninga sveitarfélaganna og kalla á endurskoðun þeirra, þar sem gjaldtaka þarf að taka mið af raunverulegum kostnaði og rekstrarumfangi. Að okkar mati hefði sameiginleg greining á framtíðarsamstarfi, þar á meðal mögulegri sameiningu, getað auðveldað sveitarfélögunum að bregðast sameiginlega við þessum breytingum.
Við virðum að sjálfsögðu ákvörðun sveitarstjórnar Hvalfjarðarsveitar þó við deilum ekki þeirri sýn hennar að núverandi sveitarstjórn hafi ekki umboð til að hefja slíkt stefnumarkandi verkefni eins og fram kemur í þeirra bókun. Þau sem nú sitja í sveitarstjórnum á Íslandi hafa fullt umboð til að stýra sínum sveitarfélögum allt fram að kosningum í maí 2026.
Bæjarráð felur bæjarstjóra og sviðsstjórum:
– Að taka saman yfirlit yfir alla samninga sem í gildi eru um samstarf Akraness og Hvalfjarðarsveitar, með upplýsingum um kostnaðarskiptingu milli sveitarfélaganna og samanburði við raunkostnað Akraneskaupstaðar við veitta þjónustu, að meðtalinni kostnaðarhlutdeild í rekstri yfirstjórnar kaupstaðarins.
– Að taka saman yfirlit yfir alla þá þjónustu sem Akraneskaupstaður veitir og íbúar Hvalfjarðarsveitar nýta sér án þess að um þjónustuna hafi verið gerður sérstakur samningur milli sveitarfélaganna eða hann ekki endurnýjaður.
– Að gera mat á stöðu þessara samstarfssamninga og þjónustuþátta með tilliti til boðaðra breytinga á sveitarstjórnarlögum, sérstaklega hvað varðar reglur um að kostnaðarskipting byggi á raunkostnaði og heimildir til að reikna sérstakt álag vegna veittrar þjónustu.
Málið verður til áframhaldandi vinnslu með umbeðnum upplýsingum á fundi bæjarráðs þann 11. desember næstkomandi.“
